Zakres czynności

Notariusz sporządza akt notarialny, jeżeli wymaga tego przepis prawa lub taka jest wola stron.

Przy dokonywaniu czynności notarialnych notariusz jest obowiązany zachować w tajemnicy okoliczności sprawy, czuwać nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne. Czynności notarialne, dokonane przez notariusza zgodnie z prawem mają charakter dokumentu urzędowego.

Do katalogu czynności notarialnych świadczonych przez notariusza w formie aktu notarialnego, należą w szczególności umowy, których przedmiotem jest przeniesienie prawa własności nieruchomości, spółdzielczych własnościowych praw do lokalu oraz prawa użytkowania wieczystego gruntu, takie jak:

• umowa darowizny
• umowa sprzedaży
• umowa zamiany
• umowa zniesienia współwłasności
• umowa o dział spadku
• umowa o dożywocie

forma aktu notarialnego jest obligatoryjna w przypadku czynności prawnych, takich jak:

• umowa spółki z o.o.
• statut spółki akcyjnej
• pełnomocnictwo
• umowy majątkowe małżeńskie
• testament
• przyjęcie spadku
• odrzucenie spadku
• sporządzanie aktów poświadczenia dziedziczenia

katalog czynności notarialnych obejmuje również:

• sporządzanie poświadczeń,
• zgodność odpisu lub wyciągu z okazanym dokumentem,
• data okazania dokumentu (data pewna),
• doręczanie oświadczeń,
• spisywanie protokołów,
• sporządzanie protestów, weksli i czeków,
• przyjmowanie na przechowanie: pieniędzy, dokumentów i papierów wartościowych,
• sporządzanie wypisów, odpisów i wyciągów dokumentów,
• sporządzanie na żądanie stron: projektów aktów, oświadczeń i innych dokumentów,
• sporządzanie innych czynności wynikających z odrębnych przepisów.

Charakterystyka wybranych czynności notarialnych:

umowa darowizny

• uregulowana w art. 888 § 1 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku,
• stronami umowy darowizny są darczyńca, a więc osoba, która zobowiązuje się do bezpłatnego przeniesienia własności określonej nieruchomości lub prawa na wybraną przez siebie osobę oraz obdarowany, czyli osoba, na której rzecz darczyńca przenosi własność nieruchomości lub innego prawa, zaś istotą umowy darowizny jest jej nieodpłatność, dlatego też darczyńca nie może domagać się zapłaty jakiejkolwiek sumy pieniędzy.

umowa sprzedaży

• uregulowana w art. 535 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę,
• postanowienia niezbędne do zakwalifikowania konkretnej umowy jako umowy sprzedaży to: określenie stron umowy, określenie przedmiotu świadczeń stron, określenie ceny oraz wydania przedmiotu umowy,
• przy umowie przedwstępnej sprzedaży nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, prawa użytkowania wieczystego, nie jest wymagana forma aktu notarialnego.

umowa zamiany

• uregulowana w art. 603 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy, do umowy zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży,
• przedmiotem umowy zamiany może być każdy rodzaj nieruchomości lub prawa, np. zamiana spółdzielczego własnościowego prawa na lokal stanowiący odrębną nieruchomość lub na prawo własności nieruchomości gruntowej, itp.

umowa zniesienia współwłasności nieruchomości

• zgodnie z art. 195 kodeksu cywilnego współwłasność jest to sytuacja kiedy własność tej samej rzeczy, np. nieruchomości, przysługuje niepodzielnie kilku osobom;
• pojęcie współwłasność odnosi się do sytuacji, w której dana rzecz należy w sposób niepodzielny do wszystkich określonych współwłaścicieli, a każdemu współwłaścicielowi przysługują wszystkie uprawnienia związane z prawem własności; pojęcie niepodzielności konkretnej współwłasności oznacza, iż każdemu współwłaścicielowi przysługuje prawo do całej rzeczy, a nie tylko do jej części, która odpowiada udziałowi;
• zniesienie współwłasności to przeniesienie udziałów we wspólnym prawie, może tego żądać każdy ze współwłaścicieli współwłasności ułamkowej, zniesienie następuje przez podział fizyczny, chyba, że jest sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości; jeśli współwłaściciele są zgodni co do podziału rzeczy może to nastąpić na drodze umowy i oświadczeń woli.

umowa dożywocia

• zgodnie z art. 908 kodeksu cywilnego przez umowę dożywocia dożywotnik przenosi własność nieruchomości w zamian za co nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie; nabywca powinien, w przypadku braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym,
• przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia; do takiego obciążenia stosuje się odpowiednio przepisy o prawach rzeczowych ograniczonych.

umowa o dział spadku

• regulowany przez kodeks cywilny, pojęcie prawne oznaczające określenie wartości majątku wchodzącego w skład spadku oraz jego podział pomiędzy poszczególnych spadkobierców; spadkobiercy nabywają spadek w chwili jego otwarcia i z tą chwilą powstaje pomiędzy nimi wspólność majątku spadkowego; wspólność ta traktowana jest jako stan przejściowy i jej zniesienie może nastąpić w każdym czasie, na żądanie uprawnionych, w formie działu spadku – co skutkować będzie nabyciem przez poszczególnych spadkobierców wyłącznych praw do składników majątku spadkowego;
• umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku i nie musi być przedmiotem jednej umowy, współspadkobiercy mogą zawierać kolejne umowy, w których będą regulowali wzajemne relacje z tytułu wspólności majątku spadkowego.

pełnomocnictwo

• zgodnie z art. 99 kodeksu cywilnego jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie, tym samym forma pełnomocnictwa do dokonania poszczególnej czynności jest zależna od formy samej czynności,
• pełnomocnictwo m.in. do zawarcia umowy przeniesienia prawa własności nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, prawa użytkowania wieczystego gruntu wymaga pełnomocnictwa w formie aktu notarialnego,
• do udzielenia pełnomocnictwa konieczne jest stawiennictwo Mocodawcy, obecność pełnomocnika nie jest konieczna.

umowy majątkowe małżeńskie

• zgodnie z art. 47 kodeksu opiekuńczego i rodzinnego małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa), a umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa;
• umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana, w razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.

testament

• testament może być sporządzony w formie aktu notarialnego,
• spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia; odwołanie testamentu może nastąpić bądź w ten sposób, że spadkodawca sporządzi nowy testament, bądź też gdy w zamiarze odwołania testament zniszczy lub pozbawi go cech, od których zależy jego ważność, bądź wreszcie w ten sposób, że dokona w nim zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień.

oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku

• zgodnie z art. 1012 kodeksu cywilnego spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić,
• oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania, zaś brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym powyżej jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza,
• oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem.

umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest kapitałową spółką, w której wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za jej zobowiązania (poza umówionym wkładem), powstaje na mocy umowy wspólników, która musi mieć formę aktu notarialnego,
• zgodnie z art. 157 kodeksu spółek handlowych umowa spółki z ograniczona odpowiedzialnością powinna określać firmę i siedzibę spółki, przedmiot działalności spółki, wysokość kapitału zakładowego, informację, czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, liczbę oraz nominalną wartość udziałów objętych przez poszczególnych wspólników przy zakładaniu spółki i czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

sporządzanie aktów poświadczenia dziedziczenia

• notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, z wyłączeniem dziedziczenia na podstawie testamentów szczególnych,
• notarialne akty poświadczenia dziedziczenia mogą być realizowane jedynie w stosunku do osób zmarłych po 1 lipca 1984 roku,
• zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

sporządzanie poświadczeń, w szczególności:

• poświadczenie własnoręczności podpisu

zgodnie z art. 96 ustawy Prawo o notariacie, dotyczy wyłącznie poświadczenia podpisu, podpisy na dokumentach składane są w obecności notariusza; jeżeli podpis na poświadczonym dokumencie nie był złożony w obecności notariusza, osoba, która podpisała, może uznać przed notariuszem złożony podpis za własnoręczny.

• poświadczenie dokumentów za zgodność z oryginałem

w celu sporządzenia odpisu/wyciągu dokumentu, notariuszowi musi zostać okazany oryginał dokumentu, zaś osoba okazująca dokument powinna stawić się w Kancelarii ze swoim dokumentem tożsamości.

• data okazania dokumentu (data pewna)

w celu opatrzenia dokumentu datą pewną, notariuszowi musi zostać okazany oryginał dokumentu, zaś osoba okazująca dokument powinna stawić się w Kancelarii ze swoim dokumentem tożsamości.

• doręczanie oświadczeń,
• spisywanie protokołów,
• sporządzanie protestów, weksli i czeków,
• przyjmowanie na przechowanie: pieniędzy, dokumentów i papierów wartościowych,
• sporządzanie wypisów, odpisów i wyciągów dokumentów,
• sporządzanie na żądanie stron: projektów aktów, oświadczeń i innych dokumentów,
• sporządzanie innych czynności wynikających z odrębnych przepisów.

Dokumenty

W celu ustalenia, jakie dokumenty będą niezbędne do sporządzenia czynności prosimy o kontakt z Kancelarią w dogodny dla Państwa sposób: osobisty, telefoniczny lub za pośrednictwem poczty elektronicznej (e-mail). Dokumenty (oryginały, kserokopie, bądź za pomocą poczty elektronicznej) niezbędne do sporządzenia aktu notarialnego wraz z danymi stron powinny być dostarczone do Kancelarii wcześniej.